fot. Szkoła Podstawowa im. Jana Czochralskiego w Kcyni

23 października 1885 r. minęła #139 rocznica urodzin Jana Czochralskiego - światowej sławy uczonego, odkrywcy i wynalazcy.

Największy rozgłos Janowi Czochralskiemu przyniosła, choć dopiero po śmierci, opracowana w 1916 r. metoda pomiaru szybkości krystalizacji metali, nazwana później Jego imieniem. Jej zastosowanie do otrzymywania na skalę przemysłową kryształów germanu i krzemu umożliwiło burzliwy rozwój elektroniki i fizyki. Wojna przerwała działalność naukową prof. Czochralskiego. Utworzył On usługowy Zakład Badań Materiałów, który zapewnił pracę i bezpieczeństwo kilkudziesięciu osobom w okupowanej Warszawie, a Czochralskiego naraził na niebezpieczeństwo pozorów współpracy z okupantem. Współpraca z AK, uwalnianie osób uwięzionych przez Niemców, pomoc dla getta żydowskiego w Warszawie, ratowanie zbiorów niszczonych muzeów, pomoc literatom i artystom polskim – wszystko to stanowiło naturalny rys działalności okupacyjnej Czochralskiego. Zdobyte wykształcenie i doświadczenie w niemieckich instytutach i koncernach metalurgicznych oraz własne poszukiwania i prace badawcze wykorzystał po powrocie do Polski jako doktor honoris causa w utworzonym na Politechnice Warszawskiej Instytucie Metalurgii i Metaloznawstwa, którym kierował  do czasu zajęcia Warszawy przez Niemcy w 1939 r. Po wojnie Senat Politechniki Warszawskiej wyłączył prof. Jana Czochralskiego z naukowego życia kraju. Rozgoryczony prof. Czochralski wrócił więc do rodzinnej Kcyni, gdzie założył firmę drogeryjną BION. Zmarł na serce 22 kwietnia 1953 roku.

Trudne losy Jana Czochralskiego i jego rodziny w okresie powojennym wynikały z niesłusznych posądzeń, zawiści i powojennej transformacji ustrojowej.

Przywracanie pamięci i dobrego imienia naszemu rodakowi trwało bardzo długo, ale dzięki wielu ludziom i ich zaangażowaniu udało się tego dokonać.

Rok 2013 ogłoszono m.in. Rokiem Jana Czochralskiego. Profesor po wielu latach od  śmierci "doczekał się" wielu sympozjów naukowych i konferencji w kraju i zagranicą na temat jego życia i dzieła. Dzięki staraniom władz Politechniki Jan Czochralski znalazł się w "Panteonie  Odkrywców i Naukowców Polskich". Profesor Jan Czochralski pozostanie w pamięci jako wybitny uczony i wybitny Polak, który na trwałe wpisał się w historię i współczesność światowej krystalografii, materiałoznawstwa, elektroniki i fizyki.

Materiał: Natalia Żychlińska-Nowakowska / Szkoła Podstawowa im. Jana Czochralskiego w Kcyni

Autorka nie wyraża zgody na komentowanie artykułu.

Galeria

Powrót Drukuj